Ambtenaren en adviesbureaus betrokken bij manipulatie stikstofcijfers

Vandaag is door alle bij SATL aangesloten groepen aangifte gedaan bij het Openbaar Ministerie van het vermoeden van misdrijven rondom de stikstofberekeningen van Lelystad Airport: valsheid in geschrifte, beïnvloeding van verklaring, misbruik van gezag èn verduistering van bewijsstukken. Bij de aangifte zijn zowel topambtenaren van het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, adviesbureaus en de directie van Schiphol betrokken. De aangifte betreft de stikstofberekeningen in de milieueffectrapportage van Lelystad Airport en PAS-meldingen. Het Openbaar Ministerie gaat de zaak onderzoeken.

Onjuiste berekeningen

Voor Lelystad Airport zijn meerdere onderzoeken uitgevoerd naar de te verwachten stikstofdepositie. In alle onderzoeken worden onjuiste uitgangspunten gehanteerd, zo ontdekt SATL (Samenwerkende Actiegroepen Tegen Laagvliegen, waar ‘Drenthe Blijft Stil’ actief deel van uit maakt) in 2019. Op advies van Commissie Remkes zijn de bevindingen van SATL getoetst door Commissie m.e.r. en het RIVM. De actiegroepen worden in het gelijk gesteld: De stikstofberekeningen zijn inderdaad onjuist.

SATL heeft een reconstructie gemaakt van de stikstofberekeningen sinds 2014. Daaruit blijkt dat in de verschillende versies van de MER onjuiste aannames resulteren in opvallend lage stikstofwaarden. De waarden zijn zó laag dat Lelystad Airport geen natuurvergunning hoefde aan te vragen. Terwijl zowel de ambtenaren als de ingehuurde adviseurs geweten moeten hebben dat deze berekeningen niet juist kúnnen zijn. Zowel Commissie m.e.r als de Tweede Kamer zijn meermaals verkeerd geïnformeerd. Het bewust verstrekken van onjuiste gegevens in deze situatie is een economisch delict en daarmee strafbaar.

Niet bestaande review

Zo verwijst minister van Nieuwenhuizen in een verklaring over de naar beneden aangepaste berekeningen, naar een fout in de programmacode. Deze verklaring blijkt niet te kloppen. Ook verzochten ambtenaren van het ministerie van I&W in 2014 de MER te herzien, zogenaamd vanwege een uitgevoerde review met substantieel lagere stikstofwaarden. Misbruik van gezag, zo lijkt het. Want de betreffende review blijkt niet te bestaan, zo heeft de minister de Kamer onlangs laten weten.

Controle onmogelijk

Opvallend is het feit dat het ministerie wel de resultaten van de stikstofberekeningen vrij geeft, maar de onderliggende berekeningen geheim houdt. Dit is ongebruikelijk en maakt controle onmogelijk. Vragen hierover van zowel Kamerleden als burgers worden niet beantwoord of ontweken. Ondanks vele (WOB) verzoeken, weigeren het ministerie en de betrokken adviesbureaus elke medewerking.

SATL heeft vooraf de bevindingen persoonlijk voorgelegd aan de betreffende ambtenaren, de directeur van Schiphol en de betrokken adviesbureaus, met de vraag om een reactie. Allen weigerden inhoudelijk commentaar.

Gesjoemel met cijfers

‘De kern van het probleem is dat we niet weten welke gegevens zijn gebruikt. Die informatie krijgen we niet boven tafel, zelfs niet na meerdere Wob-verzoeken en inspanningen van journalisten’, zegt Leon Adegeest, voorzitter van Samenwerkende Actiegroepen Tegen Laagvliegen (SATL) op BNR. Hij spreekt namens een van de vier partijen die aangifte hebben gedaan. Volgens hem sjoemelde het ministerie met de stikstofcijfers. ‘Het is overduidelijk dat het niet klopt. De stikstofdepositie was te hoog, toen zijn er trucjes bedacht om deze op papier te verlagen. Het ministerie hoopte zo de bouw van Lelystad Airport voort te kunnen zetten.’

Ondanks de vele herberekeningen door o.a. ingenieurs van SATL en ook van externe partijen waaruit bleek dat deze vol fouten zaten, werden de oude foutieve berekeningen gewoon door het ministerie volhardend gebruikt. De minister heeft zelfs ontkend dat de berekeningen fout waren. Over hoe je de Tweede Kamer kunt voorzien van valse informatie om je eigen plan tòch door te duwen.

Diverse adviesbureaus en het RIVM spelen hierin een cruciale rol. Deze organisaties hebben vele steken laten vallen en het lijkt erop dat ambtenaren misbruik hebben gemaakt van hun gezag en dat onder druk van het ministerie voor modellen is gekozen die de politiek goed uitkwamen.

De aangifte is, naast aangetekend verzonden naar betrokken partijen, óók gedeponeerd bij het Openbaar Ministerie dat zal onderzoeken wat de juridische mogelijkheden zijn.